Realizacja zadań związanych ze sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez Władze Żywca. Do najważniejszych z nich należą:

• 1. • Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Żywca na lata 2022-2030,

     • Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Żywiec na lata 2022-2025,

     • Gminny Program Wspierania Rodziny dla Gminy Żywiec na lata 2023-2025,

     • Program osłonowy w ramach wieloletniego rządowego programu "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2024-2028,

     • Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Żywcu na lata 2022-2025,

     • Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Żywca na lata 2024-2030,

     • Żywiecka Karta Mieszkańca.

Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.

Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2024 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Miasta Żywca związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. 

W budżecie miasta znaczącemu zmniejszeniu uległ m.in. poziom wydatków na wypłacone dodatki węglowe z funduszu przeciwdziałania Covid-19 oraz na zadania zlecone w ramach Funduszu Pomocy dla Ukrainy. 

Na wzrost poziomu wydatków miała wpływ m.in. ustawa o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego z 23 maja 2024 r.  

Na rosnącą tendencję wpłynęło również przedłużenie kolejnych regulacji wspierających polskie rodziny w postaci dodatku osłonowego niwelującego koszty energii, gazu i żywności, który w 2024 r. charakteryzował się znacznie większą kwotą wydatkowaną z budżetu miasta na ten cel niż w roku poprzednim. 

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. 

Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustaw o dodatku osłonowym, elektrycznym czy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. 

Obecna struktura organizacyjna Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. 

Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2024 r. MOPS wydatkował 28.320.024,96 zł. 

Źródłem finansowania zadań realizowanych przez MOPS są: 

• środki własne miasta, 

• dotacje do zadań własnych, 

• oraz dotacje do zadań zleconych.

W trakcie 2024 r. MOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu", "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej", "Opieka 75+", czy "Opieka wytchnieniowa". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej MOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, m.in. w ramach projektu unijnego w ramach EFS pod nazwą: „Integracja społeczna rodzin, dzieci i młodzieży w Mieście Żywiec”.

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2024 r.

• W 2024 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 181 rodzin, a niepieniężnymi 67 rodzin. 

• Pracę socjalną świadczono wobec 447 rodzin.

zadania realizowane w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny w 2024 r.

Pomoc społeczna dla obywateli Ukrainy

W związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy w 2024 r. MOPS realizował zadanie zlecone przez Państwo finansowane w ramach Funduszu Pomocy dla Ukrainy.

• Jednorazowe świadczenie pieniężne dla obywateli Ukrainy – 62.118 zł. Złożono wnioski dla 203 uchodźców uprawnionych do otrzymania świadczenia.

• Wydatki na ukraińskie świadczenia rodzinne wyniosły 654.377,69 zł , w tym:

  • • zasiłki rodzinne – 71.234,01 zł.

    • dodatki do zasiłku rodzinnego:

      • • • samotne wychowywanie dziecka – 14.809,00 zł,

          • dla rodzin wielodzietnych – 10.165,40 zł,

          • kształcenie i rehabilitacja dziecka niepełnosprawnego – 6.414,38 zł,

          • rozpoczęcie roku szkolnego – 3.300,00 zł,

          • zasiłki pielęgnacyjne – 32.591,84 zł,

    • świadczenie rodzicielskie – 38.516,40 zł.

    • świadczenia pielęgnacyjne – 335.185,30 zł.

    • jednorazowa zapomoga z tyt. urodzenia dziecka – 4.000,00 zł,

    • składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne wraz z kosztami obsługi zadania – 138.161,36 zł.

• Z pomocy materialnej dla uczniów o charakterze socjalnym (stypendia szkolne  i zasiłki dla uczniów) skorzystały 2 rodziny ukraińskie, na kwotę 6.200,00 zł.

• Na opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne dla 12 uczestników Centrum Integracji Społecznej w 2024 r. przeznaczono kwotę – 10.620,00 zł.

Sektor ochrony zdrowia nie należy do obszarów, które w Mieście Żywiec generują wysokie wydatki, jednak jego zakres działań pozostaje szeroki i różnorodny. Obowiązki gminy w tej dziedzinie wynikają przede wszystkim z ustawy o samorządzie gminnym, według której zapewnianie wspólnych potrzeb mieszkańców, w tym troska o ochronę zdrowia, stanowi jedno z podstawowych zadań własnych gminy. Oprócz tego, szczegółowe regulacje nakładają na samorządy inne ustawy, zwłaszcza te dotyczące prowadzenia działań profilaktycznych związanych z uzależnieniami oraz przeciwdziałania zjawisku narkomanii.

W ramach corocznych działań Miasto Żywiec realizowało zadania zapisane w programach dotyczących rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. Programy te obejmowały między innymi tworzenie warunków sprzyjających zapobieganiu uzależnieniom i przemocy domowej, ograniczanie dostępności alkoholu, a także prowadzenie szeroko zakrojonej profilaktyki uzależnień wśród różnych grup wiekowych — od dzieci, przez młodzież, aż po dorosłych mieszkańców miasta.

W 2024 r. realizowano następujące zadania w ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2022–2025:

• prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności dla dzieci oraz młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, kulturalnych – rozwijanie zainteresowań promujących zdrowy styl życia,

• zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu,

• udział Gminy Żywiec w finansowaniu lecznictwa odwykowego ponad podstawowego prowadzonego przez poradnie i zakłady lecznictwa służby zdrowia, w tym leczenie zamknięte,

• udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, w tym programy socjoterapii,

• udział Gminy Żywiec w realizacji programów, działań zapobiegających i ograniczających negatywne następstwa nadużywania alkoholu oraz ich usuwanie,

• współpraca i wspieranie działań instytucji, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących profilaktyce i rozwiązywaniu problemów narkomanii i alkoholowych.

Na realizację powyższych celów wykorzystano 1.612.485,73 zł.

Pozostałe działania w zakresie ochrony zdrowia:

• Ufundowano dyplomy i nagrody rzeczowe dla uczestników konkursów dot. profilaktyki zdrowotnej m.in. „Uśmiechnij się”, „Rozum mam, myślę sam”.

• Opracowano Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Żywca na lata 2024 - 2030:

  • • powołano zespół koordynująco–monitorujący realizację programu, 

    • sporządzono zapytanie ofertowe na opracowanie programu,

    • wyłoniono podmiot przygotowujący opracowanie, sporządzono stosowną umowę,

    • przedstawiono program pod obrady Komisji i na sesję Rady Miejskiej w Żywcu celem podjęcia uchwały,

    • przekazano program podmiotom na terenie Miasta Żywca do realizacji zadań wynikających z jego treści.

• Współorganizowano event NA DZIEŃ MAMY BADAMY NIE TYLKO MAMY – podczas imprezy prowadzono bezpłatne badania dla mieszkańców (przesiewowe badanie wzroku, pomiar ciśnienia, zawartość CO2 w wydychanym powietrzu, instruktaż wyciągania kleszczy, trening z cyberbezpieczeństwa, spotkanie z położną, naukę resuscytacji, indywidualne konsultacje na temat zdrowego stylu życia, porady pielęgnacyjne - projekty dla kobiet, w zdrowym ciele - zdrowy duch, czyli jak ważny dla zdrowia jest ruch, punkt konsultacji fizjoterapeutycznych, stoisko profilaktyczne Śląskiego OW NFZ.

• Współorganizowano event DZIEŃ ZDROWIA NA ŻYWIECKIM RYNKU – podczas wydarzenia miały miejsce bezpłatne badania dla mieszkańców (cytobus z bezpłatnym badaniem cytologicznym, indywidualne konsultacje dla kobiet prowadzone przez Żywiecki Klub Amazonek, stoisko profilaktyki zdrowotnej, bezpłatne badania wzroku porady dotyczące protez). 

• Zgromadzono niezbędne materiały, zweryfikowano prawidłowość danych, sporządzono i przesłano sprawozdanie z zakresu profilaktyki zdrowotnej wynikające z obowiązku wskazanego w art. 12 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym ( t.j. Dz.U.2024 poz.1670) i rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie rocznej informacji o zrealizowanych lub podjętych zadaniach z zakresu zdrowia publicznego w ramach Narodowego Programu Zdrowia z zakresu działań na terenie gminy na lata 2021-2025,.

• Przekazywano do opiniowania Burmistrzowi Miasta Żywca projekty Uchwał Rady Powiatu dot. dyżurów aptek na terenie Miasta Żywca, weryfikowano i aktualizowano na bieżąco wykaz dyżurów aptek i zamieszczano stosowne informacje na stronie Miasta.

• Informowano podmioty realizujące zadania z zakresu ochrony zdrowia działające na terenie Miasta o możliwości skorzystania z dostępnych programów profilaktycznych oraz grantów zewnętrznych, 

• Promowano bezpłatne badania profilaktyczne: mammografię, badanie słuchu, komputerowe badanie stóp  „Od Juniora do seniora” etc. , organizowane na terenie Miasta.

• Współorganizowano VI Galę PCK, która w 2024 r. odbyła się pod hasłem „GÓRALSKA KROPLA KRWI  - RATUJE ŻYCIE” w ramach obchodów dnia honorowego Dawcy Krwi oraz akcje poboru krwi na Żywieckim Rynku. W 2024 r. Klub HDK zorganizował 10 akcji poboru krwi oraz 5 akcji w szkołach ponadpodstawowych, w trakcie których 277 dawców oddało łącznie 124 litry i 650 ml krwi. W Stacjonarnym Punkcie Poboru Krwi w Żywcu 1.996 dawczyń i dawców oddało łącznie 898 litrów i 200 ml krwi.  Razem w 2024 r.  2.073 dawców oddało łącznie 1.022 litry i 850 ml krwi.

• Na rzecz ochrony zdrowia w 2024 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia. Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.